Bỏ khung giá đất và xây dựng cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường là nội dung có trong Nghị quyết 18 của Trung ương. Vậy quy định này sẽ có tác động như thế nào đến thị trường bất động sản.
Về cơ bản, Nghị quyết 18 đã đưa ra những quan điểm mang tính đột phá, những vướng mắc trước đây không xử lý được liên quan đến đền bù giải phóng mặt bằng; cơ chế, quyền lợi cho những chủ sử dụng đất sẽ được giải quyết nhanh hơn khi bỏ khung giá đất, giá cả theo nguyên tắc thị trường.
Khi triển khai bỏ khung giá đất và xây dựng cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường cũng cần có hệ thống định giá, chỉ số giá trên thị trường để làm cơ sở kiểm soát hiệu quả mà không cần kiểm soát cứng, tức là lại phải có bộ phận này, bộ phận kia để phê duyệt, thẩm định giá đó là đúng.
Khi bỏ khung giá đất sẽ có tính tích cực cho thị trường bất động sản, để thị trường tự quyền quyết định có lợi hơn có hại. Có thể giá nhà sẽ cao hơn, nhưng cao hơn ở mức độ nào đó thị trường chấp nhận được, thậm chí có thể tự nó sẽ điều chỉnh giá.
Khi việc đền bù giải phóng mặt bằng nhanh, không còn phản ứng, khiếu nại, khiếu kiện, không gây bức xúc trong việc đền bù thì việc triển khai dự án được nhanh hơn, có thể chi phí đầu vào sẽ tăng lên nhưng các chủ đầu tư sẽ chủ động được việc tính toán đưa ra các phương án từ đầu, hiệu quả kinh tế mang lại lớn hơn.
Khung giá đất và bảng giá đất thấp hơn thị trường khiến thu thuế về đất đai giảm. Giá đất Nhà nước chỉ bằng 30% giá đất thị trường, như vậy chỉ thu được 30% tiền thuế so với thực tế.
Luật Đất đai 2013 quy định giá đất trong khung phải ngang bằng với giá thị trường. Trong khung đó thì có giá tối thiểu và giá tối đa, buộc các địa phương không được quy định giá đất ngoài khung. Tuy nhiên, trên thực tế, khung giá đất được xác định thường thấp hơn nhiều so với giá đất trên thị trường. Khung giá đất chỉ bằng khoảng 30 – 70% giá thị trường. Điều này đã tạo ra khoảng cách lớn giữa giá đất của thị trường với giá của nhà nước dẫn đến nhiều hệ lụy, trong đó lớn nhất là vấn đề trục lợi, tham nhũng đất đai, thất thoát ngân sách.
